Çayın vətəni Çin hesab edilir. Çin əfsanələrinə görə nəsillərdən bəri çay müalicəvi xüsusiyyətlərə malikdir. Çay son dərəcə faydalı və əvəzolunmaz  içki məhsuludur.

Dünyada ən çox içilən içkilər siyahısıda çay, sudan sonra ikincidir. Araşdırmalara görə çay baş ağrısını aradan qaldırır, qidalandırıcı ərzaq hesab edilir. Təravətləndirici və gümrahlaşdırıcı xüsusiyyətə malikdir. Hətta həkimlər çayın yağlı qidanın həzmini asanlaşdırdığını, orqanizmdən zəhəri və toksinləri xaric etdiyini bildirilər. Həmçinin çayda dişlər üçün faydalı olan flüor da mövcuddur.

Azərbaycanda isə çay bitkisi ilk dəfə 1912-ci ildə Lənkəran bölgəsinə gətirilərək orada əkilib. İlk çay  fabriki də 1937-ci ildə  Lənkəranda tikilib. Bundan sonra  Azərbaycanda çayın kütləvi şəkildə istehsalına başlanılıb. Hazırda Azərbaycanda çay əsasən Lənkəran, Astara, Masallı və Zaqatalada yetişdirilir.

Çay geniş yayılmış  növlərə malikdir. Hər bir çay növünün özünə uyğun içilmə və dəmləmə qaydası var. Yaşıl çay, qara çay, yasamən çayı və nanəli çay çayın ən məşhur növlərindəndir. Azərbaycanda ən çox içilən çay növləri isə əsasən yaşıl və qara çaylardır. Bir sıra çay mütəxəssisləri yaşıl çayın qara çaya nisbətən daha faydalı olduğunu qeyd edir. Yaşıl çay daha az emala məruz qaldığından lazımlı elementləri itirmir və insana çox xeyir verir. Yaşıl çayın daha vacib bir funksiyası isə arıqlamağa kömək etməsidir. Yaşıl çay həmçinin dişlərdə kariyes yaradan bakteriyaları öldürmək iqtidarındadır.  Bununla yanaşı yaşıl çay tənəffüs, əsəb və ürək-damar sistemlərinin işini də yaxşılaşdırır. Yaşıl çay və digər bitki çayları süfrəyə şiriniyyatsız verilir.

Çayın növləri kimi dəmləmə üsulları da müxtəlifdir. Ayrı-ayrı xalqlar sozsüz ki, yaşadıqları regionların iqlim şəraitindən, həyat tərzindən asılı olaraq, çayı müxtəlif üsullarla dəmləyirlər. Məsələn:

• Çinlilər əvvəlcədən qızdırılmış çaynikə çayı atıb, üstünə qaynar suyu tökürlər, 3 dəqiqədən sonra, farfordan hazırlanmış fincanlara süzüb, qaynar-qaynar, özü də qəndsiz içirlər.
• Yaponlar çayı, əvvəlcə, xüsusi qabda əzib, toz halına salırlar. Sonra, əvvəlcədən qızdırılmış çaynikə atıb, üstünə hərarəti 70 selsidən yuxarı olmayan qaynamış su töküb, 2-3 dəqiqədən sonra içirlər. Yaponların dediklərinə görə, bu cürə dəmlənmiş çay, öz müalicəvi əhəmiyyətini saxlamaqla yanaşı, həm də çox ətirli olurlar. Yaponlar əsasən, çayın ətrindən daha çox feyziyab olurlar. Belə ki, onlar da çayı 40-50 qr.-lıq kiçik fincanlarda içirlər.
• Xüsusi çay içmək mədəniyyətinə sahib olan ingilislər isə çaya zövqə görə soyuq və isti süd əlavə etməklə içməyə üstünlük verirlər.
• Azərbaycanlı mütəxəssilər isə çayı saxsı qabda dəmləməyi tövsiyyə edirlər. Belə ki ilk əvvəl çaynikə 2-3 çay qaşığı quru çay qoyulur və üzərinə qaynar su əlavə olunur. Qaynar suyu çaynikin yarısına qədər əlavə edilir. 2 dəqiqə belə formada dəmdə saxladıqdan sonra çaynikin yerdə qalan hissəsini də qaynar su ilə doldurmaq lazımdır. Azərbaycan mətbəxində geniş istifadə olunan çay süfrəyə əsasən armudu stəkanda, limon və mürəbbə ilə verilir. Milli mətbəximizdə çaya zövqə görə kəklikotu, mixək, nanə və başqa bitkilər əlavə olunur.

Bəzən hər birimizin tez hazır olmasına görə istifadə etdiyimiz paket çay isə 1908-ci ildə Tomas Sullivan tərəfindən AB­Ş-da  istehsal olunub.

Hər ilin 15 dekabrı isə Beynəlxalq Çay Günü kimi qeyd olunur.